|
Ewolucja
Dodał admin, 2008-06-09 Autor / Opracowanie: Witold Piątkowski
Cała ogromna różnorodność form życia występujących na naszej planecie rozwinęła się podczas długiej historii Ziemi z jednego rodzaju lub kilku rodzajów prostych organizmów.
Koncepcja ewolucji jest kamieniem węgielnym biologii, pozwala bowiem zrozumieć ogromne zróżnicowanie świata organizmów żywych. Biolodzy, nie wątpiąc w istnienie ewolucji, starają się w swych badaniach i dociekaniach zgłębić jej rzeczywiste mechanizmy. Mimo żę ewolucja jest jednym ciągłym procesem, rozpatrywać ją można w kilku skalach. Podstawą ewolucji jest, jak to już kilkakrotnie podkreślano specjacja, czyli proces powstawania nowych gatunków. Proces ten nazywany jest mikroewolucją. Wszystkie żyjące dziś organizmy powstały z dawnych organizmów w procesie stopniowej dywergencji, opisanej po raz pierwszy przez Darwina jako proces dziedziczenia zmodyfikowanych cech, czyli ewolucja. Ewolucja polega na zmianach genetycznych dokonujących się z czasem w populacjach organizmów, dotyczy bowiem nie zmian pojedynczego organizmu, lecz zmian cech populacji w wielu kolejnych pokoleniach. Suma wszystkich genów występujących w danej populacji stanowi jej pulę genów. Uwzględniając koncepcję puli genów, możemy też powiedzieć, że ewolucja polega na zmianach częstości występowania genów w puli genów. Powstawanie i różnicowanie się wyższych od gatunku jednostek systematycznych, na przykład rodzin, nazywane jest makroewolucją. Na makroewolucję składają się liczne specjacje. W drodze dalszego różnicowania powstały najwyższe jednostki systematyczne (gromady, typy) świata organizmów żywych. Proces ten nazywany jest megaewolucją. Przykładem megaewolucji jest ewolucja jednej z grup słodkowodnych ryp trzonopłetwych prowadząca do powstania płazów. Przy omawianiu procesów ewolucyjnych w skali makroewolucji i megaewolucji trzeba zawsze pamiętać, że ich podstawą jest mikroewolucja, czyli powstawanie konkretnych gatunków. W procesie ewolucyjnym można dostrzec również dwa rodzaje różnych przystosowawczych przemian, zachodzących na różnych płaszczyznach. Jeden rodzaj przemian to aromorfozy, czyli ogólne zmiany organizacji i funkcji organizmów żywych, mające powszechne znaczenie przystosowawcze. Aromorfozą było na przykład wytworzenie błon płodowych w jaju gadów, łożyska u ssaków lub powstanie dwóch komór w sercu ptaków i ssaków i związana z tym stałocieplność. Tego typu ogólne zmiany przystosowawcze były bardzo rzadkie w rozwoju filogenetycznym świata żywego.
|